Dlaczego gotówka jest tak ważna?

W dobie dynamicznego rozwoju technologii i rosnącej popularności płatności elektronicznych, coraz więcej osób zadaje sobie pytanie: czy gotówka ma jeszcze jakiekolwiek znaczenie? W wielu krajach, w tym w Polsce, rośnie odsetek transakcji dokonywanych za pomocą kart płatniczych, aplikacji mobilnych czy portfeli elektronicznych. Niemniej jednak, gotówka wciąż odgrywa niezwykle istotną rolę w gospodarce, a jej zanik mógłby nieść ze sobą poważne konsekwencje, zarówno na poziomie makroekonomicznym, jak i indywidualnym. W niniejszym artykule przyjrzymy się kluczowym zaletom gotówki, zagrożeniom wynikającym z jej likwidacji oraz szczególnej roli, jaką odgrywa ona dla prepersów — osób przygotowujących się na nieprzewidziane zdarzenia.

Zalety gotówki

1. Utrzymanie miejsc pracy

Przemysł związany z obsługą gotówki to nie tylko banki, ale także tysiące miejsc pracy w sektorach takich jak transport, drukowanie pieniędzy, ochrona i bezpieczeństwo, a także w handlu detalicznym. Gotówka wymaga logistyki – od dostarczenia jej do bankomatów, przez serwisowanie maszyn, aż po obsługę transakcji w sklepach. Pracownicy banków, ochroniarze, specjaliści od zabezpieczeń, kierowcy transportujący pieniądze – to tylko niektóre zawody związane bezpośrednio z obiegiem gotówki. Gdyby gotówka miała zniknąć z gospodarki, miejsca te pracy mogłyby zostać zredukowane lub całkowicie zlikwidowane, co wpłynęłoby na wzrost bezrobocia i destabilizację lokalnych rynków pracy.

2. Wspieranie osób wykluczonych cyfrowo

Nie każdy ma dostęp do nowoczesnych technologii lub czuje się swobodnie, korzystając z nich. W Polsce wciąż istnieje znaczna liczba osób, które są wykluczone cyfrowo, szczególnie w starszej grupie wiekowej oraz na terenach wiejskich. Dla tych ludzi gotówka jest niezbędnym narzędziem do prowadzenia codziennych transakcji, a jej brak mógłby spowodować poważne problemy w dostępie do podstawowych usług i towarów.

3. Bezpieczeństwo transakcji i prywatność

Gotówka zapewnia większą prywatność niż jakakolwiek forma płatności elektronicznych. Transakcje gotówkowe są trudniejsze do śledzenia, co sprawia, że osoby ceniące sobie prywatność chętnie z nich korzystają. W erze coraz większego nadzoru cyfrowego i zagrożeń związanych z cyberatakami, możliwość dokonywania anonimowych transakcji jest kluczowa dla ochrony danych osobowych.

Co więcej, w przypadku awarii systemów płatniczych, takich jak przerwy w dostawie prądu, awarie serwerów bankowych lub cyberataki, dostęp do gotówki może być jedyną formą dokonania zakupu niezbędnych produktów.

Zagrożenia wynikające z likwidacji płatności gotówkowych

1. Ograniczenie swobód obywatelskich

Jednym z największych zagrożeń związanych z całkowitym wyeliminowaniem gotówki jest ograniczenie swobód obywatelskich. W pełni cyfrowy system płatności oznaczałby, że każdy nasz ruch finansowy jest rejestrowany i kontrolowany przez instytucje finansowe, rządy i firmy technologiczne. Taki scenariusz mógłby prowadzić do nadużyć ze strony władzy, w tym nadmiernego monitorowania obywateli czy blokowania transakcji, które uznane byłyby za niepożądane przez władze.

2. Katastrofy naturalne i awarie techniczne

Gotówka jest szczególnie ważna w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak klęski żywiołowe, awarie prądu czy problemy techniczne w systemach płatności. Podczas powodzi, huraganów, trzęsień ziemi czy innych katastrof, kiedy infrastruktura elektroniczna ulega zniszczeniu, dostęp do gotówki może być jedyną możliwością zakupu jedzenia, wody, lekarstw czy paliwa.

Przykładów takich sytuacji nie brakuje. W 2019 roku, kiedy huragan Dorian uderzył w Bahamy, tysiące ludzi zostało odciętych od dostępu do prądu i internetu, a gotówka była jedyną formą płatności w wielu regionach przez wiele tygodni. Podobnie, podczas licznych awarii prądu w Europie czy USA, sklepy nie były w stanie obsługiwać terminali płatniczych, a bankomaty przestały działać. W takich momentach gotówka staje się kluczowa.

Przykłady w Polsce

Również w Polsce mieliśmy do czynienia z sytuacjami, które ukazują, jak ważna jest gotówka. W czasie tegorocznej, wrześniowej powodzi czy powodzi tysiąclecia w 1997 roku, wiele regionów zostało odciętych od prądu i infrastruktury telekomunikacyjnej. Terminale płatnicze nie działały, bankomaty były niedostępne, a gotówka stała się jedynym środkiem płatniczym. To właśnie w takich kryzysowych sytuacjach gotówka pokazuje swoją wartość i niezastąpioność.

Rola gotówki dla prepersów

Prepersi, czyli osoby będące przygotowane na nieprzewidziane katastrofy, doskonale zdają sobie sprawę z tego, jak ważna jest gotówka w sytuacjach kryzysowych. W scenariuszach, które zakładają brak dostępu do prądu, internetu czy systemów bankowych, gotówka jest podstawowym narzędziem przetrwania. Jednak gotówka to nie tylko złotówki. Prepersi często przechowują również inne waluty, takie jak dolary amerykańskie czy euro, które mogą być przydatne w sytuacjach, gdy lokalna waluta straci na wartości lub nie będzie akceptowana w obrocie.

Przechowywanie gotówki w różnych walutach to forma dywersyfikacji ryzyka, która pozwala na zachowanie większej elastyczności w obliczu kryzysu. Na przykład, w przypadku problemów gospodarczych w Polsce, warto posiadać rezerwy w stabilniejszych walutach, takich jak dolar czy euro. Tego rodzaju gotówka może być wykorzystana zarówno do zakupu towarów na rynkach międzynarodowych, jak i jako środek płatniczy w miejscach, gdzie lokalna waluta nie będzie akceptowana.

Statystyki na temat użycia gotówki w Polsce

Pomimo rosnącej popularności płatności bezgotówkowych, gotówka nadal stanowi znaczną część transakcji w Polsce. Według raportu Narodowego Banku Polskiego z 2023 roku, około 53% transakcji detalicznych w Polsce wciąż jest dokonywanych gotówką, podczas gdy 47% to płatności elektroniczne. Choć te proporcje mogą różnić się w zależności od regionu i grupy wiekowej, to pokazuje to, że gotówka nadal odgrywa kluczową rolę w polskim społeczeństwie.

Co ciekawe, mimo wzrostu popularności płatności kartami i mobilnych, w czasie pandemii COVID-19 wielu Polaków zdecydowało się na zwiększenie swoich rezerw gotówkowych, obawiając się potencjalnych problemów z dostępem do bankomatów lub awarii systemów bankowych. To pokazuje, że w momentach niepewności gotówka zyskuje na wartości, dając ludziom poczucie bezpieczeństwa.

Podsumowanie

Gotówka jest kluczowym elementem współczesnej gospodarki i pełni wiele ważnych funkcji, zarówno w skali makro, jak i w życiu codziennym każdego człowieka. Jest nie tylko narzędziem płatniczym, ale również zapewnia prywatność, wspiera osoby wykluczone cyfrowo i pełni rolę kluczowego środka płatniczego w sytuacjach kryzysowych.

W obliczu rosnącej cyfryzacji płatności nie możemy zapominać o znaczeniu gotówki. Zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorstwa powinny dbać o to, aby zawsze mieć pod ręką rezerwę gotówki, która może okazać się niezastąpiona w nagłych sytuacjach.

Prepersi doskonale zdają sobie sprawę z konieczności posiadania gotówki, nie tylko w walucie krajowej, ale także w walutach obcych, takich jak dolary czy euro, co dodatkowo zwiększa ich elastyczność w sytuacjach kryzysowych. Posiadanie różnych walut pozwala na ochronę przed ewentualnymi problemami gospodarczymi i gwarantuje możliwość dokonania niezbędnych transakcji, nawet jeśli lokalny system płatności ulegnie załamaniu.

W erze rosnącej digitalizacji, ważne jest, abyśmy wszyscy zachowali zdrowy balans między wygodą płatności elektronicznych a niezależnością, którą oferuje gotówka. Gotówka nie tylko zapewnia bezpieczeństwo finansowe w czasach kryzysu, ale również stanowi element naszej wolności. Ograniczenie jej roli mogłoby prowadzić do nadmiernego nadzoru nad obywatelami oraz ograniczenia swobody wyboru w zakresie sposobu, w jaki dokonujemy transakcji.

Gotówka wciąż jest niezwykle ważna i warto z niej aktywnie korzystać. Warto mieć przy sobie pewną ilość gotówki na co dzień, aby być przygotowanym na niespodziewane zdarzenia, takie jak awarie prądu, problemy z terminalami płatniczymi czy inne sytuacje kryzysowe. Ponadto, przechowywanie pewnej ilości gotówki w stabilnych walutach obcych, takich jak dolary czy euro, może zapewnić dodatkowe zabezpieczenie w niepewnych czasach. Zachowanie tego narzędzia płatniczego jest nie tylko praktyczne, ale również kluczowe dla naszej wolności finansowej.